بدترین غذاها و نوشیدنی‌ها برای دندان‌های شما
ممکن است شنیده باشید که آب‌نبات دندان‌های شما را پوسیده می‌کند یا موجب از بین رفتن مینای دندان‌های شما می‌شود، پس ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که چه خوراکی‌ها، نوشیدنی‌ها، وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های دیگری ممکن است به دندان‌هایتان آسیب برساند. از نظر علم پزشکی می‌توان گفت که همه غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند و فقط در مقدار اندازه‌ای که می‌توانند موجب پوسیدگی دندان یا آسیب رساندن به مینای دندان شوند متفاوت هستند.
دکتر ریبیرو، دندانپزشک اطفال و میکروبیولوژیست در دانشگاه کارولینای شمالی، معتقد است که در هنگام مصرف مواد غذایی بایستی به ترکیبات موجود در مواد غذایی و کیفیت آن‌ها که در پوسیدگی دندان‌ها تأثیرگذار است، توجه داشت.
درون دهان انسان بیش از 700 گونه باکتری وجود دارد که برخی مفید هستند و برخی مضر. باکتری‌های مضر، قندهای موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها را تجزیه کرده و به اسید تبدیل می‌کنند که به مرور زمان می‌تواند مواد معدنی ضروری را خارج کرده و موجب پوسیدگی دندان‌های شما شود.
اگر از دندان‌هایتان مراقبت نکنید و آن‌ها را تمیز نگه ندارید، باکتری‌ها یک لایه یا پلاک نرم روی سطح دندان‌های شما ایجاد می‌کنند که می‌تواند موجب تشدید محیط اسیدی دهان شده و سبب تکثیر باکتری‌های بیشتر گردد و در مرور زمان این لایه ایجاد شده ممکن است به جرم دندان تبدیل شود و موجب التهاب لثه‌ها گردد.
مواد غذایی دارای قند ـ به ویژه آن‌هایی که از ساکارز یا شکر طبیعی متشکل از چغندر یا نیشکر تشکیل شده‌اند ـ برای دندان‌های شما مضر هستند زیرا باکتری‌های مضر روی آن‌ها رشد می‌کنند. شما اغلب می‌توانید ساکارز را در بسیاری از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین مانند آب‌نبات، شیرینی‌ها، کنسانتره آب‌میوه و نوشابه‌های گازدار پیدا کنید. علاوه بر این، هر غذایی که چسبناک یا جویدنی است، مانند آدامس، میوه‌های خشک، شربت‌ها و آب‌نبات‌ها که در گوشه و کنار دندان‌ها و فضای بین آن‌ها گیر می‌کند هم موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. وقتی قند اضافی روی دندان‌های شما باقی می‌ماند، باکتری‌های مضر می‌توانند آن را در سلول‌های خود ذخیره کنند و تا ساعت‌ها پس از صرف غذا به تولید اسید ادامه دهند. سایر نوشیدنی‌ها مانند انواع قهوه‌ها و نوشیدنی‌های الکلی که اغلب با شربت‌ها و میکسرهای شیرین مصرف می‌شوند نیز همینطور هستند.
برخی از میوه‌ها، سبزیجات یا غذاهای نشاسته‌ای تازه مانند مرکبات، سیب‌زمینی، برنج یا حتی موز هم برای دندان‌های شما مضر هستند، زیرا ممکن است حاوی قند یا اسیدهایی باشند که می‌توانند روی دندان‌های شما ساییده شوند. دکتر کِدزیراوسکی، دندانپزشک در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر و محقق پوسیدگی‌شناسی و مطالعه حفره‌ها و دندان، معتقد است که میوه‌ها و سبزیجات حاوی مواد مغذی هستند که موجب تقویت سلامتی می‌گردند حتی اگر آن‌ها دارای قند هستند یا موادی هستند که در بین دندان‌هایتان گیر می‌کنند. چرا که ارزشش را دارد. اگر در بین دندان‌هایتان فاصله زیادی وجود دارد یا دندان‌هایتان با هم تماس زیادی دارند، مواد غذایی جویدنی و چسبنده ممکن است بیشتر از بقیه مواد غذایی برای شما نگران‌کننده باشند. در این صورت، نه تنها باید به رژیم غذایی خود بلکه به عادات خود در تمیز نگه داشتن دندان‌ها توجه بیشتری داشته باشید. بدین صورت که روزانه دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید، یکبار صبح و یکبار قبل از خواب شبانه و هر روز از نخ دندان استفاده کنید. همچنین بهتر است که میوه‌ها را بخورید تا اینکه آب آن‌ها را بنوشید. چرا که آب‌میوه‌ها چه در فروشگاه و چه به صورت طبیعی و خونگی از مقداری قند ساکارز برخوردارند.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه کنیم؟
خبر خوب این است که علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، چند راهکار علمی دیگر نیز وجود دارد که می‌توانید برای کنترل سلامت دندان خود از آن‌ها استفاده کنید.
- از خوردن میان‌وعده بپرهیزید. بزاق که به دفع ذرات باقیمانده غذا کمک می‌کند، یکی از بهترین محافظ‌ها برای دندان‌هایتان است. مینای دندان را مجدداً معدنی و تقویت می‌کند و حاوی بی‌کربنات است که به خنثی کردن اسیدیته دهان شما کمک می‌کند. دکتر کوینونز معتقد است هر زمانی که غذا می‌خورید یا نوشیدنی می‌نوشید، حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد تا بزاق به سطوح محافظتی برسد، بنابراین مصرف مکرر میان‌وعده یا نوشیدنی می‌تواند باعث عدم تعادل شود. اگر حتماً باید نوشیدنی شیرین میل کنید، سعی کنید آن را همراه با یک وعده غذایی میل کنید یا یکبار در طی روز مصرف کنید. همچنین نوشیدن آب پس از خوردن غذا می‌تواند به دفع قند کمک کند.
- مراقب شرایط خاص یا عوارض جانبی دارو باشید. شرایط پزشکی مختلف، درمان‌ها و داروها مانند سل، شیمی درمانی، دیالیز، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای فشار خون، می‌توانند تولید بزاق را مهار کنند یا کیفیت بزاق شما را تغییر دهند. بنابراین افرادی که دارای یک بیماری هستند یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنند باید مراقب رعایت بهداشت دهان و دندان باشند.
- آدامس بدون قند بجوید. چرا که می‌توانند تولید اسید باکتری‌های دهان را کاهش دهند. تحقیقات نشان داده است که آدامس بدون قند زمانی که سه بار در روز جویده شود، جریان بزاق شما را افزایش می‌دهد و همچنین اثر ضد میکروبی دارد. بنابراین اگر بین وعده‌های غذایی هوس خوردن چیزی شیرین می‌کنید، آدامس بدون قند یکی از بهترین گزینه‌ها برای شماست.
- انواع خاصی از چای را بنوشید. همچنین نتایج تحقیقات نشان داده است که چای سیاه و سبز می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند، زیرا آن‌ها حاوی فلوراید هستند و سطح PH بالاتری دارند.
- معاینه دندان را به طور منظم انجام دهید. پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری غیرواگیر در سراسر جهان است. برای اکثر مردم، انجام معاینات منظم دندان‌پزشکی هر شش ماه یکبار برای تشخیص پوسیدگی قبل از اینکه خیلی جدی شود کافی است. مراجعه به یک متخصص مهم است، زیرا هنگامی که به اندازه کافی حفره در دندان شما شکل گرفت و متوجه آن شوید، به خوبی موجب پوسیدگی دندان شده است.
دکتر کوینونز معتقد است عاداتی که برای سلامت دندان مفید هستند، عموماً کارهایی هستند که برای سلامت کلی افراد مفید هستند. خوردن کمتر غذاهای فرآوری شده و شیرین، معاینات منظم هر شش ماه یکبار و پرهیز از خوردن میان‌وعده‌ها بین وعده‌های غذایی، به خصوص اگر آن میان‌وعده غذایی یا نوشیدنی شیرین یا چسبنده باشد، می‌تواند مفید باشد.
